تفسیر داستایوفسکی از «آزادى»

آزادی براى همه ملت‌ها، سقف دارد.

سقف آزادی رابطه‌ى مستقیم با قامت فکری مردمان دارد.

با همت بلند مردمان، سقف بلند می‌شود.

در جامعه‌ای که قامت تفکر و همت مردم کوتاه باشد، سقف آزادى هم به‌همان نسبت کوتاه می‌شود.

وقتی سقف آزادی کوتاه باشد، آدم‌های بزرگ سرشان آن‌قدر به سقف می‌خورد که حذف می‌شوند؛ اما آدم‌های کوتوله راحت جولان می‌دهند.

بعضی از آدم‌های بزرگ هم برای بقا، آن‌قدر سرشان را خم می‌کنند که کوتوله می‌شوند.

آن وقت سقف‌ها هی پایین و پایین‌تر می‌آید و مردم هی بیشتر و بیشتر قوز می‌کنند، تا اینکه تا کمر خم می‌شوند و دیگر نمی‌توانند قد راست کنند.

آزادىِ مردم، نیز می‌شود یواشکی و زندگى‌شان می‌شود جهنم!!

تئودﻭﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﯾﻮﻓﺴﮑﯽ